Αποφασισμένος να προχωρήσει παρά τις όποιες αντιδράσεις στην εφαρμογή του νόμου που προβλέπει την απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων με συμβατικά καύσιμα, δηλαδή βενζίνη και ντίζελ, σε περιοχές και οδούς στα κέντρα των πόλεων, είναι ο υπουργός Μεταφορών, Αλέξης Βαφεάδης. Η νομοθεσία δίνει το δικαίωμα στους οικείους δήμους να επιβάλλουν και τέλη χρήσης στους οδηγούς που θα διέρχονται από τις συγκεκριμένες περιοχές ή οδούς. Προς αυτή την κατεύθυνση, κατατέθηκε ενώπιον της Βουλής για ψήφιση, την περασμένη Πέμπτη, νομοσχέδιο του Υπουργείου Μεταφορών που προβλέπει την επιβολή εξώδικων προστίμων, από €50 μέχρι €100, στους οδηγούς που θα εισέρχονται, παράνομα, σε αυτές τις απαγορευμένες περιοχές και οδούς εντός των πόλεων, όπου θα επιτρέπεται η διακίνηση μόνο καθαρών οχημάτων, δηλαδή, ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων.
Όπως επιβεβαιώσε χθες στην εκπομπή «Πρωινή Επιθεώρηση» του ραδιοφώνου του «Π» (107.6 FM) ο αρμόδιος υπουργός, Αλέξης Βαφεάδης, πρόθεσή του είναι να ενεργοποιήσει τη σχετική νομοθεσία εντός του 2025. Όπως είπε, θα διαβουλευθεί με τους δήμους για καθορισμό αυτών των περιοχών εντός των πόλεων όπου θα μπορούν να κυκλοφορούν μόνο υβριδικά και ηλεκτρικά οχήματα και για κάποιες ώρες και μέρες, θα επιτρέπεται η διακίνηση και οχημάτων με συμβατικά καύσιμα. Σύμφωνα με τον κ. Βαφεάδη, θα εξαιρούνται οι κάτοικοι και οι εργαζόμενοι των περιοχών από αυτούς τους περιορισμούς. Όπως πληροφορείται ο «Π», η πρώτη περιοχή όπου αναμένεται με υπουργικό διάταγμα να επιβληθούν περιορισμοί στη διακίνηση οχημάτων είναι η εντός των τειχών Λευκωσία.
Ειδικότερα, ο επίμαχος νόμος ψηφίστηκε από τη Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο και τιτλοφορείται ως «Ο περί του Καθορισμού Ειδικών Μέτρων για Μείωση των Ατμοσφαιρικών Ρύπων και των Αερίων του Θερμοκηπίου που Προέρχονται από τις Οδικές Μεταφορές Νόμος του 2023». Η υπό αναφορά νομοθεσία υιοθετεί δραστικά μέτρα που εφαρμόζονται εδώ και χρόνια σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο τη μείωση των εκπομπών ρύπων στις οδικές μεταφορές. Η ενεργοποίηση της νομοθεσίας αποτελεί και συνέχεια των δυο Σχεδίων χορηγιών του Υπουργείου Μεταφορών που προκηρύσσονται κάθε χρόνο την τελευταία πενταετία και στοχεύουν και πάλι στη μείωση των ρύπων στις οδικές μεταφορές: Πρόκειται για το Σχέδιο επιχορήγησης για την αγορά ηλεκτροκίνητων οχημάτων και το Σχέδιο απόσυρσης ρυπογόνων οχημάτων, όπου για το έτος 2025 θα καταβληθούν χορηγίες ύψους €22 εκατ. για την αγορά ηλεκτρικών – υβριδικών οχημάτων.
Οι περιορισμοί και τα τέλη χρέωσης
Τα ειδικά μέτρα που προβλέπονται στον νόμο που ψήφισε η Βουλή τον Νοέμβριο του 2023 περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
1 Τον καθορισμό περιοχών ή οδών χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών όπου θα επιτρέπεται η διακίνηση οχημάτων με μηδενικές εκπομπές ρύπων και καθαρών οχημάτων. Συνεπώς, πέραν των ηλεκτρικών οχημάτων θα μπορούν να διακινούνται στις εν λόγω περιοχές ή οδούς και υβριδικά οχήματα. Το όριο ταχύτητας σε αυτές τις περιοχές και οδούς δεν θα υπερβαίνει τα 25 χλμ ανά ώρα.
Από το μέτρο αυτό θα εξαιρούνται τα οχήματα των μόνιμα διαμενόντων και των εργαζόμενων στις περιοχές αυτές, τα αναπηρικά οχήματα, τα ταξί και τα οχήματα τροφοδοσίας για τα οποία θα καθοριστούν συγκεκριμένες μέρες και ώρες. Πρόσθετα, θα μπορούν να διακινούνται στις συγκεκριμένες περιοχές οποιαδήποτε κατηγορία οχημάτων κατόπιν άδειας του οικείου δήμου για σκοπούς διεκπεραίωσης εργασιών, όπως κατασκευαστικές εργασίες, υπηρεσίες αποχετεύσεων, αντιπλημμυρικής προστασίας, ύδρευσης, συντήρησης των δικτύων αερίου και ηλεκτρισμού, συντήρησης και ελέγχου του οδικού δικτύου, κατ’ οίκον συλλογής των οικιακών απορριμμάτων, υπηρεσίες τηλεφωνίας, υπηρεσίες που παρέχονται από ειδικά οχήματα μεταφοράς χρημάτων ή και τιμαλφών κ.ο.κ. Η άδεια αυτή θα εκδίδεται από τους οικείους δήμους νοουμένου ότι, δεν θα υπάρχει άλλη πρακτικά εφαρμόσιμη διαζευκτική διαδρομή προς τη γειτονική περιοχή ή την οδό στην οποία οι εργασίες ή οι υπηρεσίες που αναφέρονται θα πρέπει να διεκπεραιωθούν ή να παρασχεθούν.
2 Την απαγόρευση σε συγκεκριμένες περιοχές και οδούς για συγκεκριμένες, όμως, μέρες και ώρες της διακίνησης οχημάτων με συμβατικά καύσιμα (βενζίνη και ντίζελ).
3 Τον καθορισμό τμήματος ή λωρίδας δρόμου εντός της οποίας δεν θα επιτρέπεται να διακινούνται οχήματα καθορισμένων κατηγοριών.
4 Τον καθορισμό ημερομηνίας πέραν της οποίας δεν θα επιτρέπεται η εγγραφή οχημάτων καθορισμένων κατηγοριών που κινούνται με συμβατικά καύσιμα και δεν θα πληρούν τις προδιαγραφές αντιρρυπαντικής τεχνολογίας ή και τα όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
5 Τον καθορισμό περιοχών ή οδών η χρήση των οποίων θα γίνεται μόνο μετά από χρέωση που θα εισπράττεται από την οικεία τοπική Αρχή ανάλογα με τις προδιαγραφές αντιρρυπαντικής τεχνολογίας ή και τα όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα του οχήματος με το οποίο θα γίνεται η χρήση. Το μέτρο αυτό στηρίζεται στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».
6 Τον καθορισμό απαιτήσεων για συμπερίληψη σε διαφημίσεις ή άλλους τρόπους προώθησης για την αγορά ή χρήση οχημάτων που κινούνται με συμβατικά καύσιμα, περιεχομένου που προωθεί εναλλακτικούς τρόπους διακίνησης, όπως περπάτημα, ποδηλασία και χρήση δημόσιων επιβατικών μεταφορών.
7 Από τους πιο πάνω περιορισμούς που καθορίζονται στον νόμο εξαιρούνται τα οχήματα της Αστυνομίας, των ένοπλων δυνάμεων, των υπηρεσιών Πολιτικής Άμυνας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, της Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών, τα ασθενοφόρα και τα υπηρεσιακά οχήματα του οικείου δήμου.
Ποιοι θα αποφασίζουν
Σύμφωνα με τον νόμο, οι περιοχές ή οι οδοί εντός των πόλεων που θα επιβάλλονται περιορισμοί στη διακίνηση οχημάτων θα αποφασίζονται ως εξής: Ο υπουργός Μεταφορών, αφού λάβει τις απόψεις της Τεχνικής Επιτροπής και της οικείας Αρχής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα καθορίζει με διάταγμά του που θα δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, τα ειδικά μέτρα για σκοπούς μείωσης των ατμοσφαιρικών ρύπων και των αερίων του θερμοκηπίου στις οδικές μεταφορές. Στις συνεδριάσεις της Τεχνικής Επιτροπής θα συμμετέχουν εκπρόσωποι της Ένωσης Δήμων και της Ένωσης Κοινοτήτων.
Κάμερες, κατασχέσεις και εξώδικα
Βάσει της κείμενης νομοθεσίας, οδηγός οχήματος που θα συλληφθεί να παραβιάζει τα υπουργικά διατάγματα και οδηγεί το όχημά του σε περιοχές και οδούς που επιτρέπεται η διακίνηση μόνο ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων, θα καταγγέλλεται, θα κατάσχεται το όχημα, και σε περίπτωση καταδίκης του θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη ή και σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000. Το νομοσχέδιο που κατέθεσε για ψήφιση στη Βουλή, προχθές Πέμπτη, το Υπουργείο Μεταφορών και παραπέμφθηκε για συζήτηση στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, προβλέπει την επιβολή εξώδικων προστίμων. Συγκεκριμένα:
Η παράνομη είσοδος σε καθορισμένη περιοχή ή οδό χαμηλών εκπομπών ρύπων θα τιμωρείται με εξώδικο πρόστιμο ύψους €50.
Η παράνομη διακίνηση οχημάτων καθορισμένων κατηγοριών που κινούνται με συμβατικά καύσιμα και δεν πληρούν τις προδιαγραφές αντιρρυπαντικής τεχνολογίας ή/και τα όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε συγκεκριμένες περιοχές ή οδούς ή σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες θα τιμωρείται με εξώδικο πρόστιμο ύψους €100.
Η χρήση οχήματος σε καθορισμένη περιοχή χωρίς την καταβολή του προβλεπόμενου τέλους χρήσης θα τιμωρείται με εξώδικο πρόστιμο ύψους €100.
Δέον να σημειωθεί ότι, η κείμενη νομοθεσία δίνει τη δυνατότητα στους δήμους, στα όρια των οποίων θα καθοριστούν περιοχές και οδοί όπου θα επιτρέπεται η χρήση μόνο ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων, να εγκαθιστούν συσκευές φωτοεπισήμανσης (κάμερες) για να εντοπίζουν τους παραβάτες.
